1.Hafta: Finlandiya Edebiyatına Giriş

Araştırmacılar tarafından kökleri Doğu’da, dalları da Batı`da olduğu düşünülen Finlerin kökeninin tek bir çam ağacının gövdesi gibi değil çok köklü bir köknar şeklinde olduğu söylenmektedir. Arkeolojik çalışmalarda elde edilen eserlerdeki yazılı kaynakların eksikliğinden, kültürel ve politik dönüşümün Orta Çağ`dan itibaren olmasından dolayı Finlandiya’nın yazılı tarihi on ikinci yüzyıldan başlatılmıştır. Bu nedenle derslerde Fince yazılı eserlerin ilkleri bu yüzyıldan itibaren ele alınacaktır. Ardından Hegel`in Finceye etkisi ve bu etki doğrultusunda Finlandiya`daki Türkoloji çalışmalarının nasıl başlandığına değinip 1800`lerde Avrupa`daki edebi dalgaların Finlandiya`ya ve Türkiye`ye nasıl eş zamanlı geldiği konusu tartışılacaktır. Fincenin edebi bir dil haline gelmesinde önemli katkıları olan hekim Elias Lönnrot, 1800’lerde halk şiirlerini derleyerek Kalevala Destanı`nı oluşturmuştur. Bu destanın özellikle 2.196 dizelik Kullervo bölümü sinemadan resim sanatına, tiyatrodan müziğe kadar sanatın pek çok dalına ilham kaynağı olmuştur. Bu ilham besteci Jean Sibelius, yazar Aleksis Kivi, ressam Akseli Gallen-Kallela, Hobbit’in yazarı J. R. R. Tolkien, opera sanatçısı Aulis Sallinen, Fin metal grubu Amorphis ve video oyunu Warframe gibi farklı alanlardan örneklerle derste verilecektir.

2.Hafta: Finlandiya`da Roman Türünün Gelişimi, Kaynakları ve Türkçeye Çevrilen Eserler

Uzun süre İsveç’in egemenliğinde yaşayan Finlerin hem akademide hem de resmi işlerde Finceye yönelmeleri ancak 1800`lerde gerçekleşebilmiştir. Ulusal romantizmin etkisiyle yazılan ilk Fince roman Aleksis Kivi`nin Yedi Kardeşler`idir. Roman türü on dokuzuncu yüzyılın sonuna doğru ulusal uyanışın ve bağımsızlık arayışının aracı olmuştur. Yine uygarlaşmanın, modernleşmenin sembolü olan demiryolu ile ilgili roman kaleme alan Juhani Aho`nun Demiryolu eseri realizmin ilk örneğidir. Bu dersin ilk kısmında Fince romanınilklerine, toplumsal eşitsizliği ve kadın haklarını ele alan Minna Canth`a, Nobel ödüllü Frans Eemil Sillanpää`ye, Kış Savaşı’nın ve II. Dünya Savaşı’nın roman türüne nasıl etki ettiğine, eserlerinde İstanbul geçen Mika Waltari`ye değinilecektir. İkinci kısımda ise Fince romanın kaynakları ve bu kaynaklardan en önemlisi olan Doğa’nın romanlarda nasıl yer aldığı Iida Turpeinen`in Denizin Canavarları ve Selja Ahava`nin Böcekleri Seven Kadın romanlarından örneklerle incelenecektir. 2025`te üst üste dünyanın en mutlu ülkesi seçilen, suç oranının yok denecek kadar az olduğu Finlandiya’nın nasıl polisiye roman türünde (Nordic Noir) bu kadar başarılı olduğu da A.M. Ollikainen`in Kargo romanının kaynaklarıyla ve dili kullanımıyla tartışılacaktır. Son olarak Finceden Türkçeye çevrilen eserlerin hangi kriterlere göre seçildiğine değinilecektir.

3.Hafta: Finlandiya`da Şiir ve Kurmaca Dışının Gelişimi, Kaynakları ve Türkçeye Çevrilen Eserler

Dersin ilk bölümünde on altıncı yüzyıldan günümüze akımlarla Fince şiirinin evrimi, özellikleri, konuları, kaynakları örneklerle işlenecektir. On beşinci yüzyıldan Mikael Agricola`nın dinsel şiirlerinden Kalevala`ya ve Kalevala ölçüsünü kullanarak şiirler yazan Aleksis Kivi`den, Eino Leino`dan, J. H. Erkko`dan Fin şiirinde modernizme yönelişi hızlandıran şairlerden Aaro Hellaakosken`e, Saarikoski`ye Risto Rasa`ya şiirlerinden örneklerle değinilecek. Son olarak da Kalevala`dan günümüz performans şiirine nasıl geçildiği özetlenecek. İkinci bölümünde ise Ari Turunen tarafından yazılan Sen Benim Kim Olduğumu Biliyor musun? Kibrin Tarihi kitabından yola çıkarak Finlandiya`da kurmaca dışında verilen eserlerin kaynakları tartışılacaktır.

4.Hafta: Finlandiya`da Çocuk ve Gençlik Edebiyatının Gelişimi, Kaynakları ve Türkçeye Çevrilen Eserler

Bu derste Tove Jansson’un 1940’larda ortaya koyduğu ve kısa sürede kuzey edebiyatının simgesi haline gelen Moomin karakterlerinin yer aldığı eserler yalnızca çocuklara hitap eden bir kurmaca evren olarak değil aynı zamanda yetişkinlere varoluş, yalnızlık, farklılıkların kabulü ve insan–doğa ilişkisi üzerine felsefi sorgulamalar sunan çok katmanlı bir anlatı dünyası olarak incelenecektir. Jansson’un eserlerinin Japonya’da tiyatro, çizgi film ve tematik parklar aracılığıyla kültürel bir fenomene dönüşmesi de bu bağlamda değerlendirilecektir. Alexandra Salmela’nın Anne Zürafa ve Şapşal Yetişkinler adlı eseri üzerinden çocuk bakışının yetişkin dünyasına yönelttiği eleştirel ve mizahi yaklaşım; Linda Liukas’ın Hello Ruby – Bilgisayarın Derinliklerine Yolculuk kitabı aracılığıyla küçük yaşta okurlara bilgisayarların ve kodlamanın öğretici ve yaratıcı bir kurguyla aktarılışı; Anja Portin’in Radyo Popov adlı romanında ise yalnız bir çocuğun kayıp çocukları birbirine bağlayan gizli bir radyo ağı sayesinde umut ve aidiyet duygusuna yeniden kavuşması tartışılacaktır. Bu çerçevede Finlandiya’da çocuk ve gençlik edebiyatının tarihsel gelişimi, özgün nitelikleri ve Türkçeye çevrilen seçili eserler aracılığıyla kültürel aktarım süreçleri analiz edilecektir.